Choroby skóry stanowią 13,4% wszystkich uznanych rolniczych chorób zawodowych w Polsce, w Niemczech odsetek ten wynosi 12,9%. Najczęściej uznawaną chorobą zawodową skóry jest kontaktowe zapalenie skóry. Niezakaźne zawodowe choroby skóry u rolników mogą również przybierać postać pokrzywki kontaktowej, tzw. protein dermatitis, zmian o typie rumienia wielopostaciowego, fototoksycznego i fotoalergicznego zapalenia skóry. Za najczęstsze przyczyny kontaktowego zapalenia skóry uznaje się czynniki chemiczne, takie jak benzyna, olej napędowy, detergenty, środki odkażające i nawozy sztuczne.

Czynniki biologiczne (niezakaźne) obejmują pyły organiczne, naskórki i sierści zwierząt, gnojowicę, drewno i żywicę, owady i roztocze, lotne wydzieliny roślin, zarodniki pleśni i inne substancje pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Wydaje się, że rola czynników biologicznych w patologii zawodowej jest niedoceniana. Wykazanie związku przyczynowego między chorobą a czynnikami biologicznymi jest niezmiernie trudne z uwagi na zróżnicowanie i niestabilność tych substancji. Różnorodność czynności wykonywanych przez rolnika oraz brak nadzoru BHP (niemożność uzyskania wiarygodnych danych nt. narażenia) w gospodarstwach indywidualnych stanowią wielki problem w procesie orzekania o chorobie zawodowej skóry.

W pracy zaprezentowano doświadczenia zebrane w Poradni Dermatologicznej Instytutu Medycyny Wsi z postępowania orzeczniczego, w przypadkach gdy prawdopodobnym czynnikiem etiologicznym są substancje biologiczne.

SŁOWA KLUCZOWE: zawodowe choroby skóry, rolnictwo, rolnicy, etiologia, czynniki biologiczne.